Từ bao đời này, mâm ngũ quả ngày Tết đã trở thành một nét văn hóa đẹp của người Việt Nam ta. Tùy theo từng vùng mà cách bày tỏ nhã nhặn, trang trí mâm hoa sẽ bao gồm các loại trái cây khác nhau. Vậy mâm ngũ quả là gì? Ý nghĩa cũng như cách trình bày hoa ngũ quả theo từng vùng miền sẽ được chúng tôi chia sẻ qua bài viết dưới đây.
Quả ngũ sắc là gì?
Theo wiki , mâm ngũ quả là một mâm trái cây có 5 loại trái cây khác nhau, thường được chưng trong ngày Tết Nguyên Đán người Việt Nam..
Thông thường, bó hoa sẽ được đặt trên bàn đầu tiên hoặc bàn tiếp theo. Việc lựa chọn trái cây có thể thực hiện ước tính của chủ sở hữu thông tin bằng cách gọi tên, màu sắc và cách trình bày.
Tuy nhiên, hiện nay mâm ngũ quả đã có sự thay đổi để trở thành một phần trang trí trong không gian lễ hội nhiều hơn là mang ý nghĩa tâm linh. Điển hình mâm ngũ quả Trung thu cũng được nhiều gia đình bày trí.
Nguồn gốc của quả từ đâu?
Mâm ngũ sắc đã trở thành một loại văn hóa quan trọng và đặc biệt dịp Tết Nguyên Đán. Mâm ngũ sắc thường gồm 5 loại trái cây đặc trưng, mỗi loại mang một màu sắc khác nhau. Tên, màu sắc và hương vị của mỗi loại trái đều mang ý nghĩa riêng biệt.
Theo văn hóa hóa từng vùng miền, bó hoa quả có thể hiện thực mong ước về một năm mới lành, ấm áp và thịnh vượng cho gia chủ. Có thể nói, nguồn gốc mâm ngũ quả bắt nguồn từ lễ Vu Lan trong Đạo Phật, được đề cập trong kinh Vu Lan Bồn với hình ảnh 5 loại trái cây. Từ đó, mâm quả với 5 loại trái và 5 màu sắc đã trở nên phổ biến.
Theo quan niệm Phật giáo, 5 loại trái cây và màu sắc tương ứng đại diện cho Ngũ Căn: Tín – lòng tin, Tấn – thiện, Niệm – ghi nhớ, Định – tâm không loạn, Huệ – sáng suốt. Đến ngày nay, trưng bày hoa quả trong lễ Vu Lan và ngày Tết vẫn được duy trì và kế thừa. Mâm ngũ quả không chỉ đơn giản là biểu tượng xin biết ơn mà còn là mong ước về điều may mắn cho gia đình.
>>> Xem ngay top những địa điểm cầu duyên nổi tiếng
Ý nghĩa mâm quả Tết theo từng miền
Tùy theo văn hóa, phong tục và đặc sản từng vùng miền, mâm ngũ quả ngày Tết sẽ biểu hiện ước ước, khao khát về một năm mới thông qua những loại quả khác nhau.
Mâm ngũ quả miền Bắc
Ở miền Bắc, mâm ngũ quả dịp Tết thường xu theo nguyên lý hành hành trong văn hóa Đông Á. Do đó, việc chọn các loại trái cây thường đi theo 5 màu sắc biểu tượng: Kim (màu trắng), Mộc (màu xanh), Thủy (màu đen), Hỏa (màu đỏ), Thổ (màu vàng).
Theo đó, một mâm hoa chuẩn miền Bắc thường bao gồm chuối xanh, bưởi, phật thủ, hoa hồng, ớt, quất cảnh, sung và hồng,… với sắc màu rực rỡ nhưng phải hài hòa, cân đối. Cụ thể, ý nghĩa của từng loại kết quả như sau:
- Chuối xanh thường được trình bày theo nải, thể hiện ý nghĩa về sự hòa hợp, ấm cúng trong gia đình.
- Bưởi màu vàng thường biểu thị cho sự giàu có và lượng may mắn dồi dào cho gia chủ.
- Phật thủ thường giữ lại linh hồn và ý nghĩa thiêng liêng của Phật và tổ tiên trong gia đình lâu hơn, bảo vệ và chúc phúc cho gia đình.
- Quất cảnh, quả hồng và ớt đỏ thường được trưng bày xung quanh để tạo điểm nhấn với sắc đỏ, vàng rực rỡ, biểu thị ý nghĩa về may mắn và thành công.
- Quả thơm với hương thơm đặc biệt thể hiện lời chúc về một năm mới lành mạnh, khỏe mạnh và hạnh phúc cho gia đình.
Miền ngũ sắc trung tâm
Miền đất bồi Trung thường phải đối mặt với nhiều thảm họa thiên tai như bão lũ, hạn hán, tạo cho trái cây không phát triển phong phú như ở miền Nam và miền Bắc.
Vì vậy, mâm ngũ quả dịp Tết ở miền Trung thường giản dị, không quá phức tạp về hình thức, quan trọng hơn cả là thành công. Cách bày hoa mâm ngũ quả cũng thay đổi tùy thuộc vào điều kiện và hoàn cảnh gia đình.
Một số loại cây trái thường xuất hiện trong bó hoa ở miền Trung gồm thanh long, chuối, dồi dào, mãng cầu, sung, đước, cam, quýt,…
Miền Nam ngũ sắc
Người dân ở Nam Bộ rất kỹ thuật trong việc ăn uống giữa cách sắp xếp hoa ngày Tết. Vì thế, họ rất chỉn chu trong khước loại lựa chọn các loại trái cây.
Với ý muốn “cầu sung vừa đủ xài” – mong một năm mới phong phú, giàu có, người Nam Bộ thường chọn mãng cầu, sung, dừa, đu đủ, xoài.
Cách bày trí hoa trong Phật Giáo
Mâm ngũ sắc dịp Tết trong Phật Giáo thường mang 5 màu sắc, biểu tượng cho Ngũ Thiện Căn: tín, tấn, khái niệm, định cơ và huệ căn. Vì thế, việc chọn các loại trái cây để bày trên mâm ngũ quả vào dịp này có ý nghĩa như sau:
- Quả bưởi, khai thác thường thể hiện sự căng tròn, tươi mát, hứa hẹn một năm mới đầy đủ và may mắn.
- Quả hồng, quýt với màu cam rực rỡ thường biểu tượng cho may mắn và thành công.
- Trái lê thường đại diện cho sự ngọt ngào, ý muốn mọi người chia sẻ, thuận lợi.
- Trái cầm với nhiều hạt mong muốn con cháu đầy đàn, niềm vui trong gia đình.
- Ngoại đào bình thường biểu thị sự thăng tiến.
- Mai ồn ào chỉ làm việc con gái sẽ có hạnh phúc khi lập gia đình.
- Trái táo thường mang ý nghĩa về phú quý, vinh hoa.
- Thanh biểu tượng dài thường là biểu tượng cho hình ảnh đám mây hội tụ.
- Quả gà hình trái đào bình thường có thể hiện lộc trời ban xuống.
- Left dừa ở miền Nam thường được chọn vì phát âm tương tự như “vừa”, biểu thị ý nghĩa đủ đầy, không thiếu, không dư.
- Đu đủ thường xuyên biểu hiện đầy đủ, ấm no, thịnh vượng.
- Xoài thường được chọn vì phát âm tương tự từ “xài” ở miền Tây, mong muốn năm mới thiếu cơ sở tiêu hao.
Cách bày trí mâm ngũ quả Tết theo từng miền
Mỗi miền sẽ có những cách bày hoa chúc hoa ngày Tết khác nhau. Chúng ta cùng nhau tìm hiểu thêm về cách trình bày hoa quả theo từng vùng nhé.
Cách bày trí hoa ngày Tết miền Bắc
Trong mâm ngũ quả Tết của người miền Bắc, chuối xanh thường được đặt ở vị trí dưới cùng tiêu đề như một vật hỗ trợ nâng cấp bàn tay, biểu thị sự chắc chắn và bảo vệ cho gia chủ.
Quả bưởi vàng và phật thủ thường được đặt ở vị trí chính giữa chuối, trong khi các loại trái cây khác được sắp xếp xung quanh mâm hoa để tạo ra một sự cân bằng, hài hòa về màu sắc, bồi theo nguyên quy quy tắc phong thủy.
Cách bày trí hoa ngày Tết miền Trung
Do không có quy định cụ thể, cách bày mâm ngũ quả dịp Tết ở miền Trung thường đơn giản và không quá cầu kỳ. Thông thường, người ta sắp xếp các loại trái cây có kích thước lớn, cân đối ở bên dưới và các loại trái nhỏ hơn được sắp xếp lên trên, để tạo ra sự cân đối, hài hòa cho mâm hoa Tết là được.
Cách bày trí hoa ngày Tết miền Nam
Cách sắp xếp mâm ngũ quả Tết ở miền Nam khá đơn giản nhưng yêu cầu sự hòa hợp về màu sắc và cân đối. Người dân miền Nam thường trình bày các loại trái cây lớn, có chất lượng và màu xanh ở phía dưới, trong khi trái nhỏ và chín hơn thì được xếp lên trên. Đặc biệt, bó hoa bó hoa như một ngọn tháp được coi là quan trọng, và cặp hoa chúc mừng thường được trình bày riêng ở bên hoa mâm hoa để tạo điểm nhấn.
Một số sai sót khi bày mâm ngũ quả
Mâm ngũ quả là một mâm trái cây thường bao gồm 5 loại trái hoặc có thể có nhiều loại tùy mỗi gia đình. Dù chỉ là mâm trái cây để chưng trong những ngày tết nhưng vẫn còn lại một vài điều bạn nên lưu ý để bày mâm ngũ quả cho thật chug, ý nghĩa.
Chưa hiểu đúng về ý nghĩa mâm ngũ quả
Số 5 trong quan niệm văn hóa phương Đông tương ứng với thuyết ngũ hành – năm yếu tố cơ bản tạo nên sự sống trong vũ trụ. Mâm ngũ quả với năm loại trái cây khác nhau phản ánh ánh sáng ngũ hành hành này, biểu thị mong muốn về sức sống, sự sinh sôi, may mắn và tài lộc cho gia chủ.
Để bày trí mâm hoa đẹp và ý nghĩa, hãy tìm hiểu về thuyết ngũ hành rất quan trọng để tránh thiếu sót như không đủ đại diện cho 5 màu sắc theo nguyên tắc ngũ hành, hoặc kết hợp trái cây mà không mang ý nghĩa.
Bạn có thể tham khảo cách chọn trái cây theo màu sắc như sau:
- Kim – Màu trắng: Dưa lê trắng, lê trắng…
- Mộc – Màu xanh lá: Dưa hấu, chuối xanh, xoài xanh, đu đủ xanh, mãng cầu, trái na, trái sung, trái dừa…
- Thủy – Màu đen: Nho đen, vú sữa hoặc các loại trái cây có màu đậm.
- Hỏa – Màu đỏ: Táo đỏ, trái hồng, trái dừa lửa, thanh long…
- Thổ – Màu vàng: Cam vàng, quý vàng, thập lục phân vàng, lê vàng, xoài chín, phật thủ
Sử dụng kết quả sạch sẽ để trình bày
Một số người thường rửa trái cây thật kỹ, làm cho kết quả có vẻ bóng đẹp khi trưng bày trên mâm tiệc. Tuy nhiên, công việc rửa quả có thể tạo ra kết quả nhanh hơn, tuy nhiên có nước đọng lại.
Vì vậy, việc sử dụng khăn giấy ẩm để lau sạch trái cây là phương pháp hợp lý. Đối với quả bưởi, có thể dùng chút nước vôi được pha để giảm bớt khăn, sau đó lau đều lên vỏ quả để tránh tình trạng vỏ bưởi bị ố vàng, đèn xanh hoặc được tự do làm nước cạn lại.
Lựa chọn cuối cùng của kết quả
Nhiều gia đình thường hay mua đồ Tết sớm, thậm chí chí chí từ ngày 27 – 28 Tết, trong khi mâm ngũ quả chỉ dâng lên bàn thờ vào đêm 30 Tết. Vì vậy, bạn không nên lựa chọn những trái cây đã chín đẹp vì khi bày mâm ngũ quả, chúng có thể quá chín, lá khủng và vỏ nhũn mềm. Thay vào đó, hãy ưu tiên lựa chọn những trái già nhưng chưa chín hoàn toàn, để bày mâm ngũ quả, trái chín tới và không bị hỏng.
Select true số lượng trái cây
Trái cây cần chọn đúng cách, ví dụ như chuối nên chọn không có kết quả nào để đều, có phân tích bổ sung đều nhau, hướng dẫn lên như kiểu bàn tay xòe ra nâng cấp. Số trái cũng phải là số lẻ, ngẫu nhiên để bao bọc cho cả gia đình.
Trên đây là những chia sẻ về ý nghĩa bó hoa ngũ sắc cũng như cách trình bày theo từng miền. Hy vọng, giúp bạn có thêm nhiều thông tin hữu ích. Chúc bạn và gia đình có một cái tết ấm cúng và đủ đầy.
