“Dĩ hòa vi quý” là một lời khuyên răn của đạo Nho giáo từ ngàn đời xưa truyền lại cho thế hệ con cháu. Câu nói này là bài học về lối sống đẹp, phát triển tính cách bản thân và hòa đồng với mọi người. Vậy ý nghĩa thực sự của dĩ hòa vi quý là gì? Tại sao người có lối sống dĩ hòa vi quý luôn được đánh giá cao? Hãy cùng chúng tôi đi bàn luận về bài học từ câu thành ngữ này!
Tìm hiểu các thắc mắc liên quan đến “dĩ hòa vi quý là gì”
Cùng đi tìm hiểu dĩ hòa vi quý là gì và đem kết quả để trả lời cho những câu hỏi quan trọng dưới đây.
1. Dĩ hòa vi quý nghĩa là gì?
“Dĩ hoà vi quý” là một câu thành ngữ mượn từ tiếng Hán với chủ ý chỉ lối sống tích cực và hòa hợp với mọi người. Đây là một nguyên tắc đạo đức thực tiễn được các nhà Nho giáo đề xướng; ý nghĩa của từng từ khi được tách ra như sau:
Dĩ hòa vi quý là gì?
- Dĩ – 以 /Yǐ/: Nghĩa là dùng, sử dụng, bằng cách, lấy.
- Hòa – 和 /hé/: Nghĩa là thuận hợp, hòa nhã, hài hòa.
- Vi – 为 /wéi/: Nghĩa là vì cái gì, cho cái gì, giúp cho, làm.
- Quý – 贵 /guì/: Nghĩa là thứ quý giá, được coi trọng, xem trọng.
Vậy nên chúng ta có thể hiểu ý nghĩa của “dĩ hòa vi quý” là sự hoà hợp, khéo léo, thuận hoà ở trong cách đối nhân xử thế – những thứ quý giá nhất trong hoạt động giao tiếp. Một người khi có lối sống này sẽ thường cố không gây ra cãi vã, va chạm; có xu hướng sở hữu các mối quan hệ lành mạnh dù tính cách cùng suy nghĩ của họ và người xung quanh không phải lúc nào cũng giống nhau.
2. Người sống dĩ hoà vi quý là người như thế nào?
“Cái tôi” cá nhân của mỗi người được thể hiện trong những cách nhìn nhận, quan điểm và ý kiến trái chiều dẫn đến mâu thuẫn, tệ hơn là cãi vã và thậm chí là xung đột bạo lực. Những lúc này, người có lối sống dĩ hòa vi quý sẽ có các biểu hiện sau:
Người sống dĩ hoà vi quý nhận lại nhiều lợi ích
- Giữ cái đầu lạnh trong hầu như mọi tình huống.
- Luôn biết lắng nghe; đặt mình vào vị trí của người khác để suy nghĩ và nhìn nhận từ nhiều phía.
- Biết nhường nhịn, chia sẻ quan điểm và ý kiến mà không mang tính xúc phạm.
- Họ là người đứng giữa, sẽ đứng ra hoà giải khi xảy ra xung đột.
3. Dĩ hòa vi quý trong các mối quan hệ cuộc sống thể hiện thế nào?
Thực tế, mối quan hệ trong cuộc sống rất phức tạp và nếu không chú trọng vào “hòa khí” thì rất dễ nảy sinh mâu thuẫn, xung đột và có thể phát triển tới chiến tranh.
- Trong gia đình: Mỗi thành viên một cá tính riêng, dẫn đến tranh cãi và ai cũng muốn bảo vệ ý kiến của mình nên khiến mối quan hệ tồi tệ hơn. Lúc này, chúng ta nên nhường nhịn và lắng nghe ý kiến lẫn nhau; chứ đừng áp lực cuộc sống mà làm rạn nứt gia đình.
- Nơi làm việc: Đồng nghiệp sẽ không tránh khỏi việc cãi vã, tranh luận và để giải quyết thì hãy tìm hiểu kỹ vấn đề đưa ra ý kiến bạn cho là đúng, và thấu hiểu suy nghĩ và những nỗi lo của đối phương.
- Trong tình yêu đôi lứa: Nhường nhịn và thấu hiểu chính là điều cốt yếu để mối quan hệ được bền vững và tiến xa hơn. Đặc biệt, không nói ra lời khó nghe; phải bình tĩnh xử lý và tìm ra phương án cho cả hai.
Việt Nam và dân tộc Việt Nam yêu chuộng hòa bình!
- Trong chính trị: Người Việt Nam yêu chuộng hòa bình, bởi sau bao năm sống trong bom đạn. Hiểu được đối tượng bị thiệt hại luôn là con người, nỗi ám ảnh kinh hoàng do chiến tranh để lại đã gây ra thiệt hại vô cùng nghiêm trọng. Do đó mà trong chính trị, an ninh, chính phủ – quốc phòng chúng ta luôn đưa ra những đàm phán bằng tình hữu nghị; áp dụng “dĩ hòa vi quý” để giải quyết mọi tranh chấp.
Có hay không nên sống theo lối “dĩ hòa vi quý”?
Chúng ta cần phải hiểu “dĩ hòa vi quý” là lối sống với một đường lối tích cực, khác hẳn với lối sống “gió chiều nào theo chiều đó”. Người dĩ hoà vi quý không phải lúc nào cũng cam chịu, nhún nhường để chiều ý người khác. Vì bên cạnh cách ứng xử hòa nhã thì họ vẫn có ý kiến riêng và biết lý luận để đấu tranh cho niềm tin của mình.
Bên cạnh đó, sống dĩ hòa vi quý không vì quá nể nang hay để duy trì một mối quan hệ mà phải sống cam chịu, không dám nói lên điều đúng đắn. Chắc chắn rằng cái gì đúng sẽ cần được ra nêu ra để đóng góp ý kiến; còn cái sai của đối phương thì được chỉ ra chứ không im lặng để cái sai lệch lấn át.
Dĩ hòa vi quý giúp cải thiện – phát triển mối quan hệ giữa người với người!
Vì vậy, đòi hỏi mỗi chúng ta sẽ cần phải có cái nhìn phân biệt rõ ràng những quan điểm trong từng trường hợp riêng để thấu đáo được ý nghĩa bài học ông cha ta để lại.
Do đó, với câu hỏi “có nên sống dĩ hòa vi quý hay không” thì câu trả lời tất nhiên là có. Khi chúng ta đã hiểu ý nghĩa thực sự của câu thành ngữ thì tùy thuộc vào mỗi nền văn hóa, khoảng thời gian, mỗi hoàn cảnh,… chúng ta hãy vận dụng thuần thục để có thể ứng biến linh hoạt; tránh tình trạng để cho những giá trị cốt lõi, bài học đẹp đẽ bị biến chất.
Làm thế nào để có thể sống dĩ hòa vi quý?
Khi đã hiểu và thấy được tầm quan trọng “dĩ hòa vi quý” thì câu hỏi hiện hữu trong mỗi chúng ta chắc hẳn là làm thế nào để sống theo lối sống này. Đáp án rất đơn giản thôi, hãy nghĩ rằng nó được thực hiện từ chính những điều nhỏ bé nhất!
1. Học cách giao tiếp
Cách thức dĩ hoà vi quý đến là từ khả năng quản lý cảm xúc của bạn. Những cử chỉ dù nhỏ nhất, từ câu từ đến ngôn ngữ cơ thể đều thể hiện được điều bạn muốn nói.
Học hỏi, rèn luyện kỹ năng giao tiếp hàng ngày
Với trường hợp bạn gặp phải vướng mắc do các ý kiến trái ngược thì nên tìm cách đưa ra ý kiến đóng góp nhưng đảm bảo không xúc phạm đến ý kiến hay ý tưởng của đối phương. Cần nhớ rằng, cách nói chuyện phải mang tính khách quan và mang mục đích chung thay vì chỉ trích và phê phán sẽ đem lại kết quả tích cực hơn rất nhiều.
2. Biết cách tự vấn
Biết đứng lên bảo vệ ý kiến, quan điểm cá nhân dù là một điểm mạnh; nhưng nó khác hoàn toàn với tư duy “tôi luôn đúng” và “ý kiến của tôi quan trọng hơn bất cứ ai khác”. Đôi khi, tranh cãi quá nhiều để khẳng định cái tôi cá nhân sẽ chỉ là sức mạnh vô hình đẩy bạn ra xa mọi người.
Dĩ hòa vi quý chính là khi bạn biết lắng nghe; tiếp nhận ý kiến từ những người khác. Vậy nên trong trường hợp có tranh cãi, bạn cần phải tự hỏi bản thân “mình nên là người đúng hay nên là người vui?”.
3. Thể hiện lòng biết ơn
Biết thể hiện sự biết ơn là cách để các mối quan hệ quanh bạn được hài hòa hơn. Hãy cho mọi người biết bạn trân trọng họ thế nào; và có họ bên cạnh chính là niềm vui lớn của bạn.
Lòng biết ơn – Chìa khóa nhiệm màu cho cuộc đời hạnh phúc, thành công!
Còn nếu như bạn cảm thấy quá khó khăn để nói ra lời cảm ơn hay xin lỗi thì có thể tự chủ động thể hiện qua hành động.
4. Luyện tập lòng trắc ẩn
Người sống “dĩ hòa vi quý” là người có lòng trắc ẩn. Đó là khi bạn chấp nhận tính cách, phong cách và xuất thân của người khác; sẵn sàng thấu hiểu thay vì so sánh và gò ép họ vào một khuôn mẫu nào đó.
Đồng thời, bạn cũng cần phải có lòng trắc ẩn cho chính bản thân mình. Hãy tự tha thứ cho bản thân khi mắc lỗi, động viên và tự khen ngợi chính mình khi vượt qua khó khăn một cách “xuất thần”. Bời vì bạn biết điều gì không, chỉ khi bạn yêu thương bản thân mình thì mới có thể hòa hợp và trân trọng được người khác.
5. Giúp đỡ người khác khi bản thân mình có thể
Thêm một cách thức nữa để trở nên sống dĩ hòa vi quý đó là giúp đỡ người khác khi có thể; dù chỉ là lời khuyên hay ra tay giúp đỡ hoặc đơn giản là lắng nghe họ.
Giúp đỡ người khác chính là đang giúp đỡ mình!
Hãy chia sẻ và cố gắng trợ giúp người khác trong khả năng của mình khi họ đang tìm kiếm sự giúp đỡ, bạn nhé!
6. Hạn chế cái tôi quá cao
Hãy cứ thử dừng lại để suy nghĩ xem bạn đã bao giờ suy diễn hay quan trọng hóa một vấn đề khi không cần thiết hay chưa. Bởi, bản thân chúng ta có tự trọng quá cao mà lại quên đi sự thật rằng Trái đất không chỉ xoay quanh mình bạn.
Vậy nên hãy tập lối suy nghĩ khách quan hơn sẽ giúp bạn có cái nhìn trưởng thành hơn về tất cả mọi việc. Đừng nên quá nhạy cảm vì những chuyện nhỏ nhặt, mà dẫn đến xung đột không đáng có. Hy vọng qua nội dung bài viết trên, chúng tôi đã giúp bạn đã hiểu thêm về dĩ hoà vi quý là gì cũng như làm thế nào để trở thành “phiên bản” tốt nhất của bản thân!
